Mecaz anlatım

Yahudibir sentar v80 td 02 en ucuz mezar mecaz anlatım, yaşamın sonunun görsel bir metaforu olan kırık mumları tasvir ediyor.

Bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamda kullanılan sözlere veya kavramlara Türkçe eğretileme; Arapça mecaz, istiare; Fransızca trope denir. "Mecaz" Arapça, "trope" Eski Yunancadır. Ad değişimi olarak da bilinir. Mecâz sanatı, anlatımı daha etkili kılmak ve mecaz anlatım canlılık kazandırmak amacıyla yapılır. Söze güzellik, güçlülük, canlılık, zarafet, derinlik veya genişlik verir. Eski Yunan'da "mecaz" anlamda kullanılan "metafor" sözcüğü Antikçağ'ın sonlarına doğru anlam daralmasına uğramış ve yerini "trope" sözcüğe bırakmıştır.

Kandilli yüzerken uykularda

Mehtabı sürükledik sularda

-Yahya Kemal Beyatlı

Yukarıdaki mısralarda Kandilli semtinin uykularda yüzmesi ve mehtabın sularda sürüklenmesi; sözcüklerin asıl anlamının dışında güzelleştirme, zarifleştirme ve güçlendirme gibi amaçlarla mecaz olarak kullanılmasına örnektir.

Etimoloji[değiştir kaynağı değiştir]

"Mecaz" sözcüğü Türkçeye en geç 'lü yıllarda, Arapça "macāz" sözcüğünden geçmiştir.^[1] Bu sözcük Arapçadaki cwz (geçit, köprü) kökünden gelir.^[1]TürkçeyeFransızcadan geçen, Antik Yunancada "taşıma, transfer etmek" anlamlarına gelen^[2] "metafor" sözcüğü daha sonra anlam daralmasına uğramıştır.

Aristoteles tarafından "mecaz" anlamında kullanılan^[3] metafor sözcüğü, Antik Çağ'ın sonlarına doğru ise anlam daralmasına uğrayarak Buji kablosu arıza belirtileri "istiare, eğretileme" kavramları karşılığında kullanılmaya başlanmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Gerçek anlam[değiştir kaynağı değiştir]

Bir kavramın mecaz anlatım olmayan anlamlarına gerçek anlam denir:

• Babam yorganı üzerime çekip iyi uykular diledikten sonra alnımdan öptü. (gerçek anlam)
• Ay ışığında yakamozlar dans ediyor, dalgalar sahili öpüyordu. (mecâz)
• Bugün hava çok soğuk. (gerçek anlam)
• Soğuk bir tavırla birbirlerini selamlayıp uzaklaştılar. -R. H. Karay. (mecâz)
• Sabah erkenden uyandım. (gerçek anlam)
• Baharın gelmesi ile birlikte doğa uyandı. (mecâz)

Yan anlam[değiştir kaynağı değiştir]

Mecaz anlam sıklıkla yan anlam ile karıştırılır. Yan anlamların her biri, mecaz anlatım gerçek anlamlarından sincan annem pide ve birincil anlamla (temel anlamla) yakından ilişkilidir.

• Torpido ile vurulan gemi bir süre sonra battı. (temel anlam)
• Elime iğne battı. (yan anlam)
• Güneş bugün saat yedide batacak. (yan anlam)
• Hamileliğin de verdiği alınganlıkla her sözümüz ona batıyordu. (mecâz)

Mecaz türleri[değiştir kaynağı değiştir]

Mecaz, sözcük ve fikir mecazları olmak üzere ikiye ayrılır. Sözcük mecazında bir sözcük gerçek anlamı dışında, fikir mecazında ise herhangi bir fikir kendi anlamının dışında bir amaçla kullanılır.

Kaynakça[değiştir mecaz anlatım kaynağı değiştir]